„-To bzykanie coś oznacza. Takie bzyczące bzykanie nie bzyka bez powodu.
Jeżeli słyszę bzykanie, to znaczy, że ktoś bzyka, a jedyny powód bzykania, jaki
ja znam to ten, że się jest pszczołą.” – /Alan Alexander Milne z książki Kubuś Puchatek/
Pszczoły… Czy zdajemy sobie sprawę, jak ważna jest dla człowieka ich obecność w naszym ekosystemie?
Zdrowie człowieka, a zdrowie pszczół: nierozerwalne więzi.
Życie pszczół jest integralną częścią życia człowieka. Według ekspertów, po wyginięciu pszczół, ludzie mogą przeżyć jeszcze maksymalnie cztery lata. Jest tak, ponieważ owady te są odpowiedzialne za zapylanie prawie 80% roślin na świecie, więc bez nich nie mielibyśmy owoców czy warzyw, stanowiących podstawę naszej diety. To dlatego tak ważna jest ochrona zdrowia pszczół oraz innych owadów zapylających, które są niezastąpione w swoim fachu.
Z tego powodu, na całych świecie wprowadzane są zmiany w polityce rolnej mające na celu ograniczenie rolników w sprawie użycia szkodliwych dla pszczół sztucznych nawozów. Jednak sami także możemy chronić pracowite pszczoły, znajdujące się w naszych ogrodach, np. poprzez dokładne czytanie etykiet oraz rozważne wybieranie wszelkich środków ochrony roślin, które mają znaleźć się w naszych ogrodach. Może okazać się, że substancje, które znajdują się w danym pestycydzie są niezwykle trujące dla pszczół. A które to substancje?
Chemiczne pułapki: które nawozy są najgroźniejsze?
Rocznie tysiące pszczół umiera z powodu ekspozycji na pestycydy. Kiedy pszczoły wejdą w kontakt ze sztucznym nawozem, który nie jest dla nich bezpieczny, tracą swoje instynkty, w skutek czego gubią się i nie mogą wrócić do ula. Dodatkowo, długotrwałe oddziaływanie trujących substancji, w niskich stężeniach, skutkuje zwiększeniem śmiertelności robotnic, zmianami w fizjologii pszczół miodnych oraz pogorszeniem się ich zmysłów. Aby temu zapobiec, najważniejsze jest czytanie etykiet na danych środkach ochrony roślin. Na niektórych z nich może znajdować się ostrzeżenie, że są one niebezpieczne dla pszczół, lub że można stosować je tylko w konkretnych okresach. Kluczowe jest także, aby unikać preparatów z grupy insektycydów, czyli środków owadobójczych, ponieważ są one najniebezpieczniejsze dla pszczół. Zostały przeprowadzone badania mające na celu określenie najbardziej trujących substancji, które mogą znaleźć się w tych preparatach. Są to klotianidyna, chloropiryfos, imidaklopryd, tiametoksam, fipronil, cypermetryna ora zdeltametryna. Równie ważne jest to, aby pamiętać, że nigdy nie powinniśmy mieszać ze sobą różnych pestycydów. Nawet jeśli oddzielnie są one bezpieczne dla tych owadów, połączone mogą stanowić dla nich śmiertelne zagrożenie.
Czy pszczoły mogą stać się odporne na nawozy?
Pestycydy stały się podstawą radzenia sobie z niechcianymi owadami na polach uprawnych. Z tego powodu, stały się nadmiernie używane, co sprawiło, że pszczoły mają styczność z setkami sztucznych nawozów przez całe swoje życie. Ich organizm musi więc znaleźć sposób, aby poradzić sobie z tymi szkodliwymi substancjami. Badania dowodzą, że kiedy pszczoły mają kontakt z małymi dawkami niektórych pestycydów o niskich stężeniach, potrafią stać się na nie odporne. To tak jak odczulanie u człowieka – podawanie regularnie niewielkich dawek alergenów pozwala organizmowi uodpornić się na daną substancję. Ale dlaczego tak jest? Wynika to w dużej mierze z ich diety pyłkowej, która wpływa pozytywnie na układ immunologiczny pszczół. Naukowcy odkryli, że w niektórych przypadkach, ekspozycja na małą ilość pestycydów sprawia, że geny tych owadów, odpowiedzialne za układ odpornościowy oraz detoksykacje ulegają ekspresji, tworząc przy tym mechanizm obronny przed sztucznymi nawozami. Pszczoły stają się wtedy bardziej odporne nawet na śmiertelne dawki pestycydów oraz mniej podatne na szkodliwe działanie nawet najbardziej trujących substancji, takich jak chloropiryfos.
Wpływ polityki rolniczej na zdrowie pszczół.
Mimo tego, że pszczoły mogą stać się odporne na niewielkie dawki środków owadobójczych, nadal są one dla nich największym zagrożeniem. Co za tym idzie, populacja pszczół i innych owadów zapylających na całym świecie diametralnie spada. Pszczoły jednak nie są zostawione na „pastwę losu”. Wprowadzane są zmiany w polityce rolnej w Unii Europejskiej, a dokładniej w sprawie ograniczenia stosowania pestycydów, zakazania używania najgroźniejszych z nich oraz w sprawie odbudowywania ekosystemów rolnych. Zmiany te mają za zadanie przywrócić pszczołom ich naturalne siedliska. Nowe regulacje prawne zmuszą rolników do wypróbowania alternatywnych środków ochrony roślin zanim sięgną oni po środki owadobójcze. Działania te, mają za zadanie zmniejszenie używania pestycydów nawet o 50%, co jest niezmiernie ważne nie tylko dla zdrowia pszczół, ale i innych zwierząt, roślin czy nawet ludzi.
Jeśli nie jest nam obojętne zdrowie i życie nasze i naszych dzieci – dbajmy o pszczoły, które są niezbędne w gospodarce żywnościowej człowieka.
