Cena 15 zł / kg
Nostrzyk biały (Melilotus albus) to jedna z roślin motylkowatych drobnonasiennych. Można ją spotkać w stanie dzikim w Azji, Ameryce, Australii i Nowej Zelandii. Występuje w formie jednorocznej lub dwuletniej. Najczęściej uprawiana jest forma dwuletnia.
Charakterystyczne cechy
Nostrzyk biały posiada głęboki i silny system korzeniowy, który może osiągać około 1,5 m długości. Po uzyskaniu przez rośliny fazy siewki następuje zahamowanie wzrostu części nadziemnej nostrzyka, a na korzeniu palowym tworzą się brodawki korzeniowe zawierające bakterie Rhizobium meliloti. Jego łodygi są sztywne, wysokie i grube, w trakcie kwitnienia osiągają długość 1,5-2 m. W górnej części są kanciaste, słabo owłosione bądź nagie, a w dolnej okrągłe. W późniejszych etapach rozwoju roślin łodygi szybko drewnieją. Pojawiają się wtedy w roślinie związki kumarynowe (np. kumaryna, kwas kumarynowy), olejki eteryczne (melilotol) i glikozydy. Nadają one paszy nieprzyjemny, piekący smak, wtedy nostrzyk nie jest zbyt chętnie zjadany przez zwierzęta. Dlatego też na paszę należy przeznaczać tylko młode pędy roślin. Zwłaszcza w siane z roślin po kwitnieniu stężenie substancji szkodliwych znacznie wzrasta. Szkodliwa jest również mieszanka siana z nostrzyka białego z sianem z zawartością tomki wonnej. Taka mieszanka może spowodować zatrucia u zwierząt, które objawiają się zaburzeniami trawiennymi, krwotokami i ogólnym osłabieniem, a w przypadku stosowania większych dawek nawet śmiercią zwierząt.
Liście nostrzyka mają kształt trójlistka, listek środkowy jest osadzony na wyraźnym ogonku, a listki boczne są siedzące. Listki dolnych liści są szerokie, owalne bądź jajowate, zaś dolne łodygowe liście są podłużnie lancetowate. Na brzegach są one nieregularnie ząbkowane, a na wierzchołku wcięte lub zaokrąglone. Przedłużenie nerwu środkowego jest zakończone ząbkiem. Kolor blaszki od strony górnej jest zielony, a od dolnej sinozielony.
Kwiatostan nostrzyka w postaci wydłużonych wielokwiatowych gron składa się z 40-80 kwiatów. Kwiaty wyrastają na długich ogonkach z kątów liści i wydzielają przyjemny zapach, wabiący owady. Pojedynczy kwiatek ma budowę motylkowatą i biały kolor. Kwiaty są obcopylne, ale niektóre kwiaty wytwarzane przez inne ekotypy nostrzyka mogą być samopłodne. W roku siewu większość roślin nie kwitnie, zaś w drugim roku kwitnienie pierwszego pokosu trwa kilka tygodni, a drugiego pokosu jest krótsze. Kwitnienie zaczyna się w czerwcu i trwa do sierpnia, a nawet dłużej. Po wytworzeniu nasion rośliny zamierają. Z zapylonych kwiatów po przekwitnięciu powstają jednonasienne (rzadko dwunasienne), niepękające, wydłużone, ostro zakończone brunatne strąki. Ich powierzchnia posiada wyraźne siateczkowe żyłkowanie. Nasiona są małe i jajowate, ich powierzchnia jest gładka oraz matowa, a barwa zielonkawożółta bądź żółtobrunatna. Po dłuższym czasie nasiona stają się czerwonobrunatne i mają zapach kumaryny, który jest wyczuwalny przy ich pocieraniu. Nasiona szybko tracą siłę kiełkowania. Masa 1000 nasion wynosi 1,9-2,1 g.
Nostrzyk jest rośliną miododajną oraz wydajną pod względem pastewnym i nawozowym. Na glebach lekkich jego plon zielonej masy wynosi 20-40 t/ha.
Nostrzyk może być wysiewany na glebach suchych, kamienistych i piaszczystych, ale zwapnowanych, w rejonach charakteryzujących się niesprzyjającymi warunkami klimatycznymi, gdzie inne rośliny mogą wymarzać. Można nim również obsiewać gleby ugorowane i zdegradowane, np. przez przemysł. Znajduje też wykorzystanie jako roślina lecznicza.
Wydajność miodowa:
Nostrzyk jest jedną z najlepszych roślin miododajnych, wydziela nektar nawet w czasie suszy.
Wydajność miodowa formy rocznej wynosi 300-400, a formy dwuletniej 400-800 kg z hektara.
Miód nostrzykowy jest jasny, o przyjemnym przypominającym wanilię aromacie, uznawany za jeden z najlepszych posiada właściwości rozrzedzające krew.
Wymagania
Nostrzyk biały jest rośliną dnia długiego, odznaczającą się dobrą zimotrwałością. Można uprawiać go w rejonach suchych, gdzie roczna suma opadów wynosi 400 mm. Jego odporność na suszę wynika z tego, że wytwarza głęboki system korzeniowy. Wymagania glebowe nostrzyka są niewielkie, jednak gleba musi być zasobna w wapń. Może być uprawiany na glebach piaszczystych, kamienistych oraz ubogich w składniki pokarmowe pod warunkiem że jest odkwaszona.
Sposoby uprawy
Uprawa nostrzyka białego nie jest zbyt trudna. Może on być uprawiany w czystych zasiewach, z rośliną ochronną lub jako międzyplon. Przed siewem glebę należy starannie odchwaścić, ponieważ nostrzyk jest wrażliwy na zachwaszczenie. Przy czystym wysiewie w okresie wiosennym plon zielonki może wynosić 15-25 t/ha. Dobrze jest wysiać go w roślinę ochronną, ale wtedy plonuje dopiero w drugim roku. Można go również wysiewać późną wiosną lub w lato bez rośliny ochronnej, po międzyplonach ozimych, jęczmieniu jarym czy życie.
Ilość wysiewu nostrzyka wynosi 15-20 kg nasion na hektar. Prawidłowa rozstawa rzędów wynosi 15-20 cm, a głębokość siewu około 1 do 2 cm. Można go również dodawać do mieszanek z trawami, np. z kupkówką pospolitą, a wtedy na jeden hektar należy wysiać 10 kg nostrzyka oraz 3 kg kupkówki. Takie mieszanki przeznacza się do bezpośredniego skarmiania, na kiszonkę bądź siano. Jeżeli nostrzyk biały jest uprawiany na nasiona to ilość wysiewu powinna wynosić 6-8 kg nasion na hektar, bez rośliny ochronnej. Wysiew należy wykonywać w rozstawę rzędów wynoszącą 40 cm. Polecam wysiwe nostrzyka dwuletniego w mieszance z facelią w pierwszym roku pszczółki mają pożytek z facelii a w drugim z nostrzyka jeden siew dwie korzyści .
Uprawa
Przygotowanie podłoża polega na zaoraniu jesienią, wiosennym zabronowaniu w celu zniszczenia chwastów (nostrzyk w pierwszym okresie jest szczególnie wrażliwy na nadmierne zachwaszczenie). Słabsze gleby należy zasilić nawozami mineralnymi w dawce 30-45 kg P2O5 i 40-60 kg K2O, nie stosując nawożenia azotowego. Bardzo istotne jest zwapnowanie gleb zakwaszonych.
Zbiór
Nostrzyk należy zbierać w fazie pąkowania, rano bądź wieczorem ze względu na to, że w ciągu dnia promienie słoneczne wpływają na wzrost zawartości kumaryny w roślinach. Koszenie trzeba wykonywać w miarę wysoko, aby nowe pędy mogły odrastać ze ścierni. W drugim roku użytkowania można uzyskać 2-3 pokosy nostrzyka, które można wykorzystać na siano, zielonkę lub kiszonkę.
Na nasiona zbiera się plon z pierwszego pokosu w drugim roku użytkowania. Zbiór wykonuje się jednoetapowo, za pomocą przystosowanego kombajnu zbożowego. Należy pamiętać, że nostrzyk dojrzewa nierównomiernie i jego strąki łatwo opadają, dlatego też mogą pojawić się straty podczas zbioru. Można przed zbiorem dokonać desykacji plantacji, wtedy plon nasion wzrośnie. Średni plon nasion z jednego hektara wynosi 300-600 kg.
